​

Badania powierzchniowe, sondażowe i geofizyczne w 2016 roku.

​

Podczas badań powierzchniowych zadokumentowano 36 stanowisk o zróżnicowanej funkcji, pochodzących w przewadze z epoki kamienia. Łącznie zebrano kilka tysięcy zabytków krzemiennych. Charakterystyka obszaru, bliskość złóż krzemienia czekoladowego sugeruje, że osadnictwo w epoce kamienia mogło być tu skoncentrowane na pozyskiwaniu i przetwarzaniu surowca.

​

Zlokalizowano wszystkie dotychczas znane pola eksploatacji krzemienia czekoladowego w Tomaszowie, Orońsku – Orońsk II (Orońsko 2) oraz Orońsk Mały, Guzowie (Guzów 3, Guzów 6) oraz Chronów Kolonia Górna. Trzy ostatnie stanowiska związane są, jak się wydaje z przemysłową eksploatacją złóż głównie w epoce brązu.

 

Stanowisko „Orońsk Mały” (Guzów 13) wskazuje wyraźnie na dużą aktywność górniczą/przetwórczą w okresie paleolitu schyłkowego, prawdopodobnie kultury świderskiej. Warto zaznaczyć, że w tym okresie krzemień czekoladowy miał największe znaczenie i rozprzestrzeniał się na znaczne odległości.

​

Na stanowisku Orońsko II odkryto materiały krzemienne wyraźnie wskazujące na wykorzystywanie tej części złóż przez społeczności schyłkowopaleolityczne. Na tym stanowisku założono kilka wykopów sondażowych oraz przeprowadzono badania geofizyczne. Sondaże ujawniły obecność pozostałości szybów górniczych z materiałem krzemiennym wskazującym na paleolit schyłkowy (wykop nr I/4) oraz epokę brązu (wykop I/3).

​

Również ze schyłkowym paleolitem oraz prawdopodobnie także z kulturą janisławicką (późny mezolit) łączyć można niektóre sąsiadujące stanowiska, spośród których najbardziej wyraziste funkcjonalnie i chronologicznie jest prawdopodobnie schyłkowopaleolityczna pracownia na stanowisku Guzów 14. W Guzowie Kolonii 1 z kolei kilka charakterystycznych form inwentarza krzemiennego wskazuje na obecność społeczności mezolitycznych (kultury janisławickiej). W sąsiedztwie tych stanowisk zlokalizowano także kilka o charakterze „podomowym”– obozowisk – jak w Krogulczy Suchej i Mokrej 1, 2 oraz osad z okresu neolitu, jak w przypadku stanowiska Orońsko 63.

​

Na większości z rozpoznanych stanowisk odnotowano obecność wytworów charakterystycznych dla epoki brązu, jak półwytworów narzędzi bifacjalnych. Pozostałe części złóż krzemienia czekoladowego były równie silnie eksploatowane przez społeczności tego okresu, także późniejszych. Pobrano próbki węgli drzewnych do datowania radiowęglowego. Badania sondażowe i powierzchniowe będą kontynuowane w 2017 roku. Nie są jeszcze znane dane dotyczące konstrukcji i głębokości odkrytego szybu lub szybów czy też jam wydobywczych. Mamy nadzieję, że kolejny sezon badań pozwoli na przybliżenie tych informacji.